Việc thực hành chừng cứu nạn là bổn phận của UBQGTKCN và lực lượng vũ trang, tổ chức, cá nhân chủ nghĩa đều phải chủ động tham gia
Về vật tư, dụng cụ, trang thiết bị, nhu yếu phẩm… Luật quy định trách nhiệm của cơ quan Nhà nước, tổ chức, cá nhân chủ nghĩa, hộ gia đình phải có trách nhiệm chuẩn bị để ứng phó với thiên tai; quy định các hành vi, hoạt động bị cấm trong PCTT. Việc PCTT được xác định rõ tổ chức, hộ gia đình và cá nhân là chủ thể trong lực lượng PCTT, tầng lớp hóa hoạt động PCTT, song song xác định quân đội, công an là lực lượng nòng cốt trong công tác sơ tán người, dụng cụ, tài sản, cứu hộ, cứu nạn, bảo đảm an ninh thứ tự tầng lớp.
Quy định rõ trách nhiệm của các cấp, các ngành trong PCTT Luật PCTT quy định đích, nhiệm vụ, giải pháp và cơ sở để xây dựng chiến lược nhà nước về PCTT; xây dựng kế hoạch PCTT cấp nhà nước, cấp bộ, cấp địa phương, lồng ghép nội dung PCTT vào quy hoạch, kế hoạch phát triển ngành, phát triển kinh tế-từng lớp.
Tầng lớp hóa công tác phòng, chống thiên tai Luật PCTT quy định có 19 loại hình thiên tai phổ thông: Bão, áp thấp nhiệt đới, lốc, sét, mưa lớn, lũ, lũ quét, ngập lụt, sạt lở đất do mưa lũ hoặc dòng chảy, sụt lún đất do mưa lũ hoặc dòng chảy, nước dâng, xâm nhập mặn, nắng nóng, rét hại, mưa đá, sương muối, động đất, sóng thần và các loại thiên tai khác: Núi lửa, thiên thạch rơi… Bờ sông Hậu ở huyện Châu Phú (An Giang) liền bị sạt lở.
Song song, luật cũng quy định thẩm quyền của Trưởng ban chỉ huy PCTT của các bộ, cơ quan ngang bộ để đối phó thiên tai, tương trợ các địa phương PCTT. Song song luật cũng quy định về nguyên tắc, nội dung cộng tác quốc tế về PCTT; cơ quan đầu mối và cơ quan có thẩm quyền cộng tác quốc tế về PCTT; quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân nước ngoài, tổ chức quốc tế dự hoạt động ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai tại Việt Nam.
Việc tương trợ nguy cấp trong và ngay sau khi thiên tai xảy ra phải được thực hành kịp thời để ổn định đời sống dân chúng.
Nguồn tài chính cho PCTT bao gồm: Ngân sách Nhà nước, quỹ PCTT và nguồn đóng góp tự nguyện của tổ chức, cá nhân. PCTT được thực hiện theo nguyên tắc căn bản như: dự phòng chủ động, đối phó kịp thời, khắc phục khẩn trương và hiệu quả; PCTT là trách nhiệm của quốc gia, tổ chức, cá nhân, trong đó quốc gia giữ vai trò chủ đạo, tổ chức, cá nhân và cộng đồng chủ động giúp đỡ nhau.
Để ứng phó với thiên tai, luật đã quy định cụ thể trách nhiệm của Ban chỉ đạo Trung ương về PCTT, Ủy ban quốc gia lóng Cứu nạn (UBQGTKCN) các bộ, ngành, UBND các cấp, Ban chỉ huy PCTT và từng cứu nạn các cấp. Các cơ quan dự báo, cảnh báo thiên tai phải nâng chất lượng công tác dự báo, cảnh báo thiên tai để phục vụ công tác chỉ đạo, chỉ huy PCTT, giúp cộng đồng chủ động PCTT có hiệu quả.
Theo đó, công tác PCTT được lồng ghép trong quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội của cả nước, địa phương, quy hoạch, kế hoạch phát triển ngành; dựa trên cơ sở khoa học, phối hợp dùng kinh nghiệm truyền thống, kết hợp giải pháp công trình và phi công trình, bảo vệ môi trường, hệ sinh thái. PCTT phải gắn với việc đầu tư xây dựng mới hoặc nâng cấp khu đô thị, điểm dân cư nông thôn, công trình hạ tầng kỹ thuật; xây dựng và bảo vệ công trình PCTT.
Để PCTT hiệu quả, luật cũng quy định truyền thông và giáo dục về PCTT bằng nhiều hình thức, công cụ, đáp ứng nhu cầu tiếp cận thông báo dự báo, cảnh báo thiên tai của tổ chức, cá nhân, song song chú trọng đến việc xây dựng các phương án PCTT theo phương châm “4 tại chỗ”.
QĐND - Thiên tai ngày càng có diễn biến phức tạp, khó lường, gây thiệt hại lớn đến đời sống, kinh tế-xã hội của tổ quốc.
Về thẩm quyền huy động nguồn lực phục vụ PCTT, luật đã giao cho chủ toạ UBND các cấp có nghĩa vụ huy động lực lượng, vật tư, phương tiện, trang thiết bị, nhu yếu phẩm để PCTT; huy động tổ chức, cá nhân trên địa bàn phục vụ PCTT và cứu trợ nguy cấp.
Đặc biệt, luật cũng quy định rõ thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng, Chủ tịch UBND các cấp, Ủy ban Trung ương chiến trường giang san Việt Nam, Hội Chữ thập đỏ Việt Nam đối với việc huy động, vận động quyên góp, phân bổ nguồn lực cứu trợ để khắc phục hậu quả thiên tai.
Để công tác PCTT có hiệu quả, ngoài những chính sách đang được thực thi, luật còn quy định chính sách ưu đãi, khuyến khích doanh nghiệp bảo hiểm kinh dinh loại hình bảo hiểm rủi ro thiên tai.
Luật PCTT có hiệu lực thi hành từ 1-5-2014. Luật PCTT cũng quy định về quyền và nghĩa vụ của hộ gia đình, cá nhân, tổ chức kinh tế, chính trị-xã hội, từng lớp-nghề nghiệp, tổ chức nước ngoài, tổ chức quốc tế đang hoạt động tại Việt Nam đối với PCTT.
Luật quy định các tổ chức, cá nhân chủ nghĩa, các bộ, ngành, UBND các cấp đều phải có bổn phận đối với hoạt động khắc phục hậu quả thiên tai. Bài và ảnh: NGUYỄN KIỂM.
Luật Phòng, chống thiên tai (PCTT) vừa được Quốc hội duyệt y đã tạo cơ sở pháp lý cho việc huy động sức mạnh tổng hợp của toàn dân trên mặt trận này.
Theo đó, UBND, Ban chỉ huy PCTT và trên dưới cứu nạn các cấp phải có bổn phận thống kê, đánh giá thiệt hại do thiên tai.
