Lề thói xấu Mới đây, Ngày Môi trường thế giới 2013 lựa chọn chủ đề về hoang thực phẩm để báo động nạn ô nhiễm môi trường
Và theo đó, tác động ngược lại đến chính sức khỏe của người dân như đối mặt với nguồn nước ô nhiễm, không khí ô nhiễm và cả không gian ô nhiễm cũng không là ngoại lệ.
Để mặc cho rác thải hoành hành, thấm ngược vào nguồn nước ngầm, nguồn đất và chính người dân gánh chịu hậu quả. Để bữa ăn có chất đạm, những thầy giáo nơi đây phải bắt nhái, nòng nọc, ve sầu… về “cải thiện”. Học sinh Trường Tiểu học Sảng Ma Sáo (Bát Xát, Lào Cai) dù được cải thiện hơn một tí với cơm và cá khô kho mặn chát, thì vẫn vững chắc bữa ăn của các em không thể nào bảo đảm dinh dưỡng.
Đáng buồn hơn, sự phung phí này đôi khi xuất hành từ chính ý thức của người dân. Không khó khăn gì để bắt gặp những hình ảnh về sự phao phí thực phẩm của người dân. Một nghiêm phụ Trường TNCS Mường Lạn (huyện Mường Ảng, Điện Biên) cho biết, phần lớn bữa ăn của các em học trò tại trường chỉ có gạo trắng và muối.
Để sinh sản được 1kg gạo tốn hơn 1. Nước ta là một nước sinh sản nông nghiệp, là một trong những nước xuất khẩu nông sản hàng đầu trên thế giới nhưng hồ hết việc sinh sản vẫn còn thô sơ.
Hiện nhiều cửa hàng ăn trên thế giới đã đưa ra lời cảnh báo nếu khách hàng gọi quá khả năng dùng bữa của mình, tùy theo mức độ thức ăn thừa, sẽ bị phạt tiền.
Hệ quả thế tất là. 700m 3 nước rỉ rác. Cơ sở chế biến, đóng gói và kho chứa thực phẩm không đủ sức bảo quản thực phẩm tươi ngon lâu, đường sá đi lại khó khăn… cũng là duyên do đã khiến một lượng lớn thực phẩm bị bỏ lại trên đường từ cánh đồng tới người tiêu dùng.
Nếu sử dụng không hợp lý các nguồn thực phẩm không chỉ tác động đến môi trường, mà còn hoang trong quờ quạng chuỗi sinh sản và tiêu thụ thực phẩm. Theo đánh giá của Cục Cảnh sát phòng, chống tù hãm về môi trường - Bộ Công an, Việt Nam là một trong những nhà nước có tỉ lệ người mắc và tử vong do bệnh ung thư cao hàng đầu thế giới.
Một ví dụ về sự ô nhiễm môi trường đang tác động ngược lại đến nguồn tài nguyên, gây hại cho sức khỏe của chính người dân: Tại bãi rác Nam Sơn (Sóc Sơn, Hà Nội), mặc dầu là nơi có công nghệ xử lý rác tiên tiến nhất phía Bắc, song vẫn không xử lý nổi những rác thải hữu cơ (thực phẩm thừa).
Trung bình mỗi ngày, bãi rác Nam Sơn nảy hơn 1. T. Ngay cả khi đi ăn tiệc buffet, một Thói quen khó bỏ của khá đông người là lấy thức ăn nhiều hơn lượng thân mình có thể kết nạp, sau đó bỏ lại.
Việc sản xuất ra nguồn lương thực, thực phẩm không chỉ tốn nhân công mà còn phải sử dụng các chất hóa học, thuốc trừ sâu, phân bón… hoang phí thực phẩm đồng nghĩa với việc hoang phí những chí phí cho sinh sản, nhiên liệu trong quá trình chuyên chở. Song song, nhiều thực phẩm bị thối rữa, phát thải khí mêtan, ảnh hưởng đến môi trường. Và những hệ lụy phung phá thực phẩm không chỉ gây tốn kém cho các gia đình, khiến nhiều người thiếu hụt thức ăn mà nó còn làm ảnh hưởng đến môi trường.
Ảnh: Dương Hà Trong khi đó, số người bị đói và chết vì thiếu lương thực là con số không nhỏ. Đồng thời, cứ 7 người trên thế giới có 1 người đói và hơn 20. Theo tính toán, lúa là cây trồng rất khát nước. Trong đó, chất thải thực phẩm là một nguồn thải khổng lồ đối với tài nguyên tự nhiên và gây ra các tác động thụ động về môi trường.
Trong khi đó, tại nhiều khu vực miền núi, khu vực nông thôn, người dân- đặc biệt là con nít, lại rơi vào cảnh thiếu thực phẩm nghiêm trọng. Ngay ở Arab Saudi- nơi được xem là “sống trên tiền” nhờ nguồn tài nguyên dầu lửa lớn nhất thế giới- các quán ăn cũng bắt đầu áp dụng hình thức phạt tiền những khách hàng bỏ phí thức ăn.
000 người. Còn tại một số quán ăn ở Mỹ, nếu số thức ăn bỏ phí đủ mức chịu phạt, khách hàng sẽ phải trả thêm 30% giá trị bữa ăn. Với rứa duy trì sự sống cho 7 tỉ người trên toàn thế giới, FAO ước tính khoảng 1/3 sản lượng thực phẩm toàn cầu hoặc là bị phung phí hoặc bị mất mát.
Các nghiên cứu mới đây cho thấy, 70% căn do các ca mắc ung thư ở nước ta là do chế độ ăn uống không bảo đảm. Vòng quẩn giữa ô nhiễm môi trường và thực phẩm bẩn, nên, vẫn luôn là cuộc đua chưa hề có điểm dừng! Chương trình Lương thực thế giới (WFP) đã thành lập tổ chức đặc biệt, mang tên “Cứu nguy lương thực” (Save Food) và kêu gọi các quán ăn vận dụng những biện pháp thích hợp để sao cho thức ăn không bị hoang toàng quá quắt như hiện giờ và bước đầu đã thu được thành công.
000 trẻ thơ dưới 5 tuổi chết mỗi ngày vì đói. Một số liệu mà Viện Dinh dưỡng nhà nước vừa ban bố: Gần 21% trẻ thơ vùng nông thôn bị suy dinh dưỡng - tỉ lệ này cao gấp đôi so với trẻ con đô thị. Trong 1 giây, 1ha lúa cần lượng nước tương đương nước sinh hoạt cho 1. Sờ soạng những thức ăn thừa này đều được xử lý một cách đơn giản nhất là… bỏ vào thùng rác.
Người dân đang tự hủy hoại sức khỏe của chính mình mỗi ngày khi sống trong bầu không khí ô nhiễm, dùng nguồn nước đang ngày càng đi xuống về chất lượng và ăn những thực phẩm ảnh hưởng trực tiếp từ nguồn đất ô nhiễm và các hóa chất độc hại. Nhiều người cũng cảm thấy tiếc khi thức ăn bị bỏ đi, nhưng vì sĩ diện, vì người khác nhìn vào nên cố tình gọi lượng thức ăn dôi thừa.
Thí dụ, một cửa hàng ăn ở thủ đô của Litva, nếu khách hàng để thừa đồ ăn quá nhiều sẽ bị trả gấp đôi số tiền ghi trong hóa đơn. Ở Việt Nam, hơn một nửa trong số 16 lưu vực sông lớn đã từng bị thiếu nước trầm trọng. Không những thế, phung phí thực phẩm còn làm hủy hoại chính môi trường sống của con người. Đây là nghịch lý đau lòng giữa việc phí phạm thực phẩm ở tỉnh thành và thiếu thực phẩm ở nông thôn.
Các em đành cải thiện bữa ăn bằng cách trồng thêm rau hoặc xách thêm ít cơm, thức ăn tự kiếm được hoặc từ nhà mang đi. Đấy là chưa kể phân bón, thuốc bảo vệ thực vật và nhất là công sức của nông dân. Theo Viện Công nghệ sinh vật học và Công nghệ thực phẩm - Đại học Bách khoa Hà Nội, nguồn rác thải lộn lạo trên không chỉ gây ô nhiễm môi trường mà còn là nguyên do gây nên nhiều dịch bệnh.
Không chỉ các em học trò, mà ngay bữa ăn của những thân phụ vùng cao cũng hết sức thiếu thốn. Tại Hồng Kông, mỗi món ăn đã gọi ra nhưng không dùng hết, khách hàng phải trả thêm 1,5 đôla Hồng Kông.
400 lít nước. Điều này dẫn đến lượng lương thực không nhỏ bị thất thoát ngay trên đồng ruộng. Tại các bữa tiệc, đặc biệt là các bữa tiệc cưới hiện (ở nhà hàng cũng như tại gia đình), hầu hết khách khứa chỉ ăn uống sơ lược, mâm cỗ vẫn còn nguyên. Tại các nước phát triển, cung vượt qua cầu, dân cày thường sản xuất nhiều hơn lượng hàng hóa cấp thiết để phòng tình trạng thiếu hụt do thời tiết xấu, chuyên chở khó khăn… Tại các nước đang phát triển- trong đó có Việt Nam, thực phẩm mất mát bắt nguồn từ tình trạng yếu kém của hạ tầng, kỹ thuật.
Nhiều người vẫn cho rằng, ô nhiễm môi trường vốn là hậu quả nặng nề của việc thương mại hóa, sản xuất… Song ngoài những hoạt động mang tính vĩ mô này, việc hoang toàng lương thực mỗi ngày- được thải ra môi trường của chính từng người dân- đang trở nên một đe dọa mới cho môi trường sống và cho chính bản thân người dân.
Bữa cơm chỉ có cơm trắng và cá khô kho mặn chát của học sinh ở huyện Bát Xát, Lào Cai. Mới đây, một số tờ báo viết về cuộc sống của những bố mầm non ở huyện xã Sơn Thủy, huyện quan san, Thanh Hóa. Chưa kể, các loại nước rỉ rác phát sinh cũng là nguy cơ gây ô nhiễm trầm trọng, nếu không có công nghệ xử lý hiệu quả.
Do lộn lạo giữa các thành phần vô cơ, hữu cơ, việc xử lý rác càng gặp nhiều khó khăn và tái chế rác lại càng khó khả thi.
Dùng hoang toàng thực phẩm đang trở nên một thực tiễn đáng buồn ở các đô thị, những nơi kinh tế phát triển, người dân thừa thãi nguồn thức ăn.
Một số nước khác ở Châu Âu- trong đó có Bồ Đào Nha, cũng đang áp dụng mức phạt tương tự. Theo Tổ chức Nông-Lương Liên Hợp Quốc (FAO), mỗi năm có 1,3 tỉ tấn lương thực bị hoang toàng. H. Tại các quán cơm, không ít người gọi suất cơm nhưng chỉ ăn hết một nửa, thậm chí chút đỉnh rồi bỏ.
Với Việt Nam, chưa bao giờ người dân hoang mang như lúc này khi cứ mỗi ngày trôi tương hỗ thêm một vụ thực phẩm “bẩn” bị lột trần: Rau bẩn, bún bẩn, sữa bẩn, thậm chí gạo cũng không là ngoại lệ.
Nguồn thực phẩm bị bỏ phí không chỉ ở khâu sử dung, mà còn chính từ sự mất mát ở nguồn cung cấp ban đầu. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, lãng phí lương thực cũng chính là hoang phí các nguồn tài nguyên thiên nhiên, song song gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường.
Nếu chúng ta mỗi người chỉ để hoang một bát cơm, sẽ lãng phí cả một nguồn tài nguyên không nhỏ. Khối lượng này tương đương với giá trị sinh sản được của khu vực Châu Phi cận Sahara.
